Rozliczanie produkcji w Odoo

​Rozliczanie cyklicznych przemian aktywa -> koszty -> ponownie aktywa -> ponownie koszty jest często problemem dla księgowych. W zachodnich systemach informatycznych, w tym w Odoo, już dawno temu odeszło się bowiem od klasycznej zasady podwójnej dekretacji każdej transakcji kosztowej z księgowaniem na kontach kalkulacyjnych zespołu „5”. Zamiast tego używamy okresowych księgowań zbiorczych, i wykorzystujemy konta analityczne.

​Z punktu widzenia produkcji, księgowania można podzielić na automatyczne i ręczne. Automatycznie księgowane są transakcje rozchodu i przychodu zapasów. W Odoo proponujemy skonfigurować je tak, by księgowania przebiegały następująco: zużycie surowców: 310 materiały -> 580 produkcja, zużycie półfabrykatów: 601 półfabrykaty -> 580 produkcja, powstanie produktów: 580 produkcja -> 602 wyroby gotowe, powstanie półfabrykatów 580 produkcja -> 601 półfabrykaty. Jeżeli w wycenie produktów zawartej w BOM poza materiałami i półfabrykatami ujęte są także inne składniki kosztów, np. ryczałt na koszty ogólne produkcji, to na koniec miesiąca powstanie saldo na koncie 580, i trzeba je będzie zamknąć dobierając odpowiednie koszty z zespołu „4”, o czym mowa będzie niżej.

​Przy takiej konfiguracji zapisu kosztów materiałowych produkcji, pominięte zostanie księgowanie kosztu zużytych materiałów na kontach zespołu „4”. Uzupełniamy je zbiorczo jednym okresowym (miesięcznym) zapisem, do którego bierzemy wartość zużytych materiałów, i wartość materiałów odzyskanych w procesie tzw. „unbuildingu” czyli rozłożenia produktu z powrotem na komponenty. Dane o tych wartościach możemy zebrać na dwa sposoby:

​Pierwszym jest odfiltrowanie na koncie materiałów 310 tych transakcji, które pochodzą z operacji produkcji lub unbuildingu. Element nazwy „prod” jest przykładowy, w każdej firmie nazwy mogą się tworzyć inaczej. Po odfiltrowaniu operacje grupujemy według „Firma” by uzyskać ich podsumowanie:

​Drugim sposobem jest odfiltrowanie tych operacji magazynowych w aplikacji Magazyn, w ramach raportu Wycena magazynu:

​Tak uzyskaną wartość zużytych materiałów księgujemy na koniec okresu na koncie kosztu materiałów 401 (Wn) i koncie rozliczenia kosztów 490 (Ma). Trzeba także zadbać, by konta 490 i 731 (wartość sprzedanych wyrobów) były w rachunku zysków i strat umieszczone w pozycji Zmiana stanu produktów, a konto 580 w bilansie w pozycji Półprodukty i produkcja w toku.

​Podobnie postępujemy z kosztami usług outsourcingu, które wprawdzie nie przechodzą na magazyn, ale których zakup może być sygnowany numerem zlecenia zakupu i powiązanym z numerem zlecenia produkcyjnego. Je także księgujemy na konto 580, by móc je dopasować do planowanej wartości wytwarzanych produktów z poszczególnych zleceń. W konsekwencji na koniec okresu także ich wartość dodatkowo księgujemy na koniec okresu pomiędzy kontami kosztów usług 402 (Wn) i 490 (Ma) Wartość tych usług najlepiej jest zebrać wprost zapisów na koncie 580, wybierając zapisy związane z zakupem (można dla tych faktur utworzyć oddzielny dziennik).

​Nieco inaczej księgujemy wartość innych bezpośrednich i pośrednich kosztów produkcji, które księgowane są wprost na kontach zespołu „4”. Dotyczy to np. materiałów pomocniczych, zużycia mediów, napraw i utrzymania maszyn, czy wynagrodzeń, jeżeli dodaliśmy je do BOM i planowanej wyceny powstających produktów. Dla odróżnienia tych kosztów tworzymy konto analityczne np. „Koszty produkcji”, i dodajemy je przy księgowaniu tych kosztów. A na koniec okresu tworzymy zestawienie zapisów z użyciem tego konta analitycznego:

​Wyliczoną w ten sposób kwotę księgujemy na koniec okresu pomiędzy kontami 490 (Ma) i 580 (Wn), uzupełniając wartość poniesionych kosztów produkcji, by zrównać ją z planowanym kosztem wytworzenia wyksięgowanym z konta 580 zgodnie z kalkulacją zleceń produkcji.

PS. Ciekawe ile osób pamięta książkę z okładki bloga i opisany w niej mechanizm zamknięcia kręgu kosztów :)